Sức mạnh của vàng

Có rất nhiều câu chuyện về sức mạnh và sự hấp dẫn của vàng, như mỏ khai thác vàng Sơ-bu-ca ở Nam Phi, nằm sâu dưới lòng đất gần 4 km. Lấy được vàng là 1 quá trình phức tạp phải đào 140.000 kg đá và tất cả để có được 1 kg vàng… và nhiều điều kỳ diệu khác sẽ có trong bài viết này.

Vàng từ ngày đầu đến cách đây 2600 năm

Mỏ khai thác vàng Sơ-bu-ca ở Nam Phi, nằm sâu dưới lòng đất gần 4 km. Trái Đất sẽ không dễ dàng từ bỏ kho báu của nó trước bất kỳ kẻ nào nhăm nhe dòm ngó. Sơ-bu-ca là mỏ vàng nằm sâu dưới lòng đất nhất thế giới. Ở dưới này, nhiệt độ từ lõi Trái Đất khiến công việc không thể tiến hành thuận lợi nếu không có hệ thống điều hòa không khí cực mạnh. Không có chất nào trong lịch sử nhân loại khiến con người lao vào cuộc chiến gian khổ và khốc liệt vẫn tiếp diễn cho đến ngày nay như vậy. Lấy được vàng là 1 quá trình phức tạp phải đào 140.000 kg đá và tất cả để có được 1 kg vàng. Từ đó vàng nóng chảy được đúc thành các khối vàng thô. Hàng ngày 1 tấn vàng thô được 1 máy bay trực thăng được đưa tới nhà máy tinh chế Rand ở Johannesburg. An ninh rất nghiêm ngặt. Ở đây vàng được luyện đến độ tinh khiết. Các khối vàng được xử lý đến 99,9% độ tinh khiết. Mỗi thanh có giá trị gần 140.000 đô la.
 

Ở dạng nguyên chất vàng là nguyên tố đẹp nhất trên thế giới. Chuyên gia Christopher Till, Bảo tàng Vàng Nam Phi: “Vàng được liên tưởng đến Mặt Trời, theo nghĩa nó phản ánh màu sắc của Mặt Trời, vàng đến từ lõi của Trái Đất và nó được rèn qua sức nóng của Trái Đất thời kỳ đầu hình thành hành tinh của chúng ta”. Và từ rất sớm vẻ đẹp của nó đã quyến rủ mọi người. Không có bất cứ thứ gì trong thế giới tự nhiên có được vẻ đẹp hấp dẫn bên ngoài cũng như giá trị bên trong như vàng. Trong suốt chiều dài lịch sử, con người đã biến vàng thành tài sản quý giá nhất của mình. Vàng vô cùng hiếm, nếu vàng cũng nhiều như cát hoặc muối, nó sẽ không được ước ao như thế. Hầu như tất cả vàng được sản xuất vẫn còn tồn tại. Nếu vàng được đặt trong 1 khối duy nhất nó sẽ vừa vặn trong không gian bên dưới tháp Effen.

Về mặt kim loại, vàng có 1 số đặc tính đáng chú ý. 1 “ouce” vàng có thể kéo dài 1 sợ dây dài khoảng 80 km, nó có thể ở dạng vàng lá với độ dày bằng 2 phần triệu cm. Một ít vàng có thể kéo đi 1 đoạn đường dài. Anh Laurent Huber, chuyên gia chế tác vàng: “Vàng là 1 loại tài sản đặc biệt. Vàng là kim loại dễ uốn dẻo nhất, vì vậy nó có thể uốn dễ dàng theo khuôn hình, dù là mỏng nhất”. Vàng không rỉ sét hoặc phai. Nó là kim loại trơ về mặt hóa học. Nó cũng không bị tổn hại bởi nước, không khí hoặc thậm chí cả các acid. Kho báu vàng có thể được chôn trong 1.000 năm mà vẫn tỏa sáng rực rỡ như khi nó được tạo ra.
 

Không có gì ngạc nhiên khi 1 loại chất tự nhiên như vậy lại được coi là siêu nhiên. Bởi vì vàng dường như tồn tại mãi mãi nên nó được tin tưởng hơn bất cứ thứ gì khác rằng có thể vượt qua mọi biến cố. Chúng ta tin rằng nó luôn có giá trị. Bernard Dauvert, chuyên gia chế tác vàng: “Tại sao từ khi nhân loại được hình thành, con người lại yêu thích vàng đến như vậy. Có 1 điều vô cùng kỳ diệu ở đây, tôi không thể giải thích được, nhưng nó đúng là như vậy”. Chuyên gia Christopher Till, Bảo tàng Vàng Nam Phi: “Vàng là bất tận và có thể đâu đó trong tất cả chúng ta nói rằng chúng ta không muốn bất biến cùng thời gian ở 1 cách nào đó. Nhưng vàng có ý nghĩa đó, nó đi qua nhiều thế kỷ trong trạng thái ban đầu của mình”.

Sự bất tử của vàng mang đến cho nó thuộc tính linh thiêng. Chúng ta sử dụng vàng để tạo ra hình ảnh các vị thần của chúng ta. Nhưng vàng cũng đem đến không ít những vấn đề tiêu cực. Sự tham lam của con người đối với vàng đã phá hủy toàn bộ nhiều nền văn minh. Và việc kiếm tìm vàng đã hủy hoại không ít môi trường sống của chúng ta mãi mãi. Không có nhiều câu chuyện về con người và vàng với kết thúc có hậu. Nhà thơ, nhà triết học John Ruskin đã miêu tả sự tham lam đối với vàng trong cuộc sống con người như thế này: Ông kể về câu chuyện về người đàn ông mang theo túi tiền vàng đi biển. Cơn bão đến và tất cả mọi người đều rời bỏ chiếc thuyền. Người đàn ông ôm túi tiền vàng và nhảy xuống. John Ruskin đã đặt ra vấn đề: Anh ta đã có vàng hay vàng đã có anh ta? Mối quan hệ của chúng ta với vàng trở nên nhiều mâu thuẩn. Nhu cầu về loại chất được coi là vô dụng này vẫn chưa bao giờ thấp. Riêng Nam Phi sản xuất 5.000 tấn vàng/ năm. Cho dù vàng là đồ trang sức, đồ điện tử, dùng trong y học, nghệ thuật và trên tất cả vàng vẫn là thứ đáng giá và bảo đảm cho sự thịnh vượng của chúng ta.

Vàng ở Ai Cập

Nỗi ám ảnh của con người đối với vàng đã đi vào lịch sử của nhân loại. Câu chuyện của chúng ta bắt đầu bằng sự ra đời của nền 1 văn minh. Những người Ai Cập cổ đại tin rằng vàng đến từ Mặt Trời và nó được xem là xương và thịt của các vị thần. Đối với người dân sông Nile, nông dân và người lao động vàng ở nơi rất xa và độc quyền. Nó thuộc về các vị thần và đại diện của họ ở mặt đất, các Pharaoh. Những người thợ thủ công Ai Cập đã làm thành những đồ trang sức tinh tế và các đồ vật mang ý nghĩa tôn giáo. Người Ai Cập khai thác các mỏ vàng ở phía Tây và ở Nubia, phía Nam Vương quốc, nơi họ gọi là vùng đất của vàng. Đối với các Pharaoh và giáo sĩ cai trị Ai Cập vàng phô trương cho quyền lực của họ, vàng cho thấy người cai trị gần gũi với các vị thần như thế nào. Nguồn cung vàng ở Ai Cập bị hạn chế vì thế những người thợ thủ công rất nổi tiếng với nghệ thuật mạ vàng. Anh Laurent Huber, chuyên gia chế tác vàng: “Người Ai Cập là những người đầu tiên biết cách mạ với các đồ vật với vàng lá. Vàng lá của họ dày hơn của chúng tôi. Họ đã phát triển những kỹ thuật cơ bản mà chúng tôi sử dụng ngày nay”.
 

Người Ai Cập đã chọn vàng là thứ đi cùng họ trên hành trình quan trọng nhất cuộc đời đó là đi về thế giới bên kia. Vàng không thể phá hủy, rất hoàn hảo cho sự bất tử. Các vật dụng hàng ngày làm bằng vàng được chôn cất trong các ngôi mộ, để cho người đã mất sử dụng trong cuộc sống tiếp theo của họ. Và các Pharaoh được chôn trong các quan tài vàng, vàng tồn tại mãi mãi và họ tin rằng họ cũng sẽ như vậy.

Vàng và người Inca

Ở phía bên kia của trái đất, các dân tộc Mỹ Latin cổ đại đã sử dụng xây dựng 1 loạt các nền văn minh. Nơi vàng trong xã hội của họ có sự tương đồng với người Ai Cập cổ đại. Người ta tin rằng vàng rất linh thiêng và đến từ các vị thần. Vàng được xem là chứa đựng sức mạnh của Mặt Trời.

Dãy Andes và khu rừng Amazon sở hữu nguồn vàng giàu có, nó tinh khiết và dễ khai thác nhưng nó vẫn độc quyền. Bà Heidi King, Bảo tàng Metropolitan, New York: “Trong cộng đồng người Inca, chúng tôi biết rằng chỉ có người Inca tầng lớp quý tộc, người Inca cao nhất mới được phép sở hữu và đeo vàng. Chúng tôi cũng biết rằng tất cả vàng và bạc trong đế chế Inca rộng lớn là tài sản của chính người Inca”. Vàng đối với người châu Mỹ cổ đại cũng có rất nhiều ý nghĩa tôn giáo và biểu tượng. Người Inca nghĩ rằng vàng thể hiện uy quyền của Mặt Trời. Và Mặt Trời dĩ nhiên là vị thần lớn trong đền thờ rộng lớn của người Inca. Người châu Mỹ cổ đại tin rằng thứ vật liệu rất đẹp, và rực rỡ, có màu sắc không thể phá hủy này phải có nguồn gốc thần thánh. Và trong ngôn ngữ ngừơi Atec ở Mexico, vàng có nghĩa là chất thải của các vị thần. Do đó có thể thấy rằng vàng có sự kết nối như thế nào với thế giới tâm linh.

Trong Thần thoại phương Tây

Vàng có 1 vị trí trong hầu hết các tôn giáo và câu chuyện thần thoại của chúng ta. Trong Kinh Thánh, Đức Chúa Trời hướng dẫn ông Moise xây dựng 1 ngôi đền tạo bằng vàng, thứ kim loại duy nhất sẽ chứng minh cho sứ mệnh thiêng liêng của ông. Nhưng khi Moise thấy người dân của mình tôn thờ 1 con bê bằng vàng, ông nhận thấy tình yêu với vàng đã đánh cắp tình yêu với Chúa và trong cơn giận của mình ông đã ném xuống 10 Điều răn.

Vàng rất quan trọng trong kho tàng truyện thần thoại phong phú của người Hy Lạp cổ đại. Với người Hy Lạp vàng thuộc về thế giới khác, đó là thứ thuộc về Thiên đàng. Phần lớn điều thần bí của vàng, xuất phát từ thực tế là trong khi người phương Đông có nhiều vàng thì họ có rất ít vàng. Và từ đó vàng càng trở nên kỳ lạ hơn. Người Hy Lạp cổ đại tin rằng vào thời đại vàng son huyền thoại, những người dân bình thường không phải làm việc. Trong quá khứ xa xưa này việc đánh cá và đất đai đã cho họ tất cả thức ăn mà họ muốn, mọi người không biết đến đau khổ là gì, họ thậm chí còn tạo ra các vật dụng hàng ngày từ vàng.

Midas ông vua mê vàng xứ Phrygie (khoảng 700 BC)

Với thời đại của vàng qua đi, người Hy Lạp cổ đại liên kết thời đại với những kim loại ít kỳ lạ hơn, họ tin rằng họ sống ở thời đại đồ sắt. Trong câu chuyện mà trong đó sự kết hợp giữa huyền thoại vàng và thực tế. Một nhân vật lịch sử có thật gắn liền với vàng có thể tạo ra các truyền thuyết. Một người đàn ông, người có cuộc sống thực tế không hơn cái bóng, có 1 cái tên sẽ mãi mãi gắn liền với vàng. Vua Midas. Khi được tặng món quà, đó là cái trâm tay biến thành vàng ông ta đã không từ chối. Nhưng khi món quà biến thành một lời nguyền, mọi thứ ông ta chạm đến đều biến thành vàng. Để xóa bỏ ma thuật, vua Midas phải lặn xuống sông sâu Pactole để gột rửa, mà truyền thuyết kể lại rằng bãi cát nơi dòng sông vua Midas đã tắm trở nên vàng óng. Dòng sông Pactole vẫn chảy qua Thổ Nhĩ Kỳ ngày nay và nó cung cấp nguồn hợp kim vàng tự nhiên vô cùng dồi dào. Thực tế có 1 người tên là Midas, đó là người cai trị vương quốc Phrygie, dòng sông Pactole chảy gần vương quốc của Midas và mang lại cho ông sự giàu có khiến ông nổi tiếng trong thời cổ đại. Những ngôi mộ chôn cất các vị vua Phrygie vẫn còn ngày nay ở miền tây Thổ Nhĩ Kỳ. Tiến sĩ Barbara Graziozi, Đại học Durham, Anh: “Ông ấy là 1 vị vua rất quyến rủ và giàu có, người đã tấn công trí tưởng tượng và khiến người Hy Lạp thấy đặc biệt cực kỳ hấp dẫn. Ông ấy đến từ phía Đông, ông ấy có rất nhiều vàng và đã hiến tặng rất nhiều cho đền thờ Delphi. Rất nhiều vàng và hiện vật mà ông ta tặng có thể tìm thấy và chiêm ngưỡng ở Hy Lạp”.
 

Người Lydia sản xuất những đồng tiền vàng đầu tiên cách đây 2.600 năm

Và sự giàu có về vàng không chỉ giới hạn ở vương quốc Phrygie của vua Midas, láng giềng của ông ở phía Tây, người Lydia cũng có nhiều vàng xây dựng cho mình 1 đế quốc rất hùng mạnh. Hơn 2.000 năm trước, người Lydia đã xây dựng thủ đô Sardes của họ trên bờ sông Pactole. Đó là 1 nơi sầm uất, nằm ở vị trí đắc địa qua các tuyến đường thương mại thời kỳ ấy. Với nguồn cung cấp kim loại quý, người Lydia ở Sardes đã đưa ra 1 trong những phát minh quan trọng nhất của thế giới cổ đại. Họ sử dụng hỗn hợp vàng bạc từ con sông để chế tác các đồng xu.

Bảo tàng Anh ở Luân Đôn nắm giữ 1 trong số những bộ sưu tập tiền xu lớn nhất trên thế giới. Và câu chuyện 2.600 năm tuổi về những đồng xu bắt đầu với những mẫu kim loại tròn, nhỏ, dày, từ hợp kim vàng bạc do những người Lydia tạo ra. Ông Andrew Meadows, chuyên viên Bảo tàng Anh: “Ở đây chúng tôi có những thứ, cho đến nay chúng tôi có thể nói rằng là những đồng tiền sớm nhất từng được sản xuất. Chúng được tạo ra trong khu vực của người Lydia, chúng có thể được tạo ra bởi các vị vua Lydia và chúng được tạo ra từ hợp kim vàng bạc. Chúng tôi không biết tại sao họ sử dụng hợp kim vàng bạc, nhưng thực tế có gì đó liên quan đến hợp kim có trong nước sông Pactole chảy qua thủ đô Sardes của vương quốc Lydia”.

(KT biên soạn tổng hợp)